ontwerp H.P. Berlage [1856-1934]; uitvoering Gemeentewerken

Gemeentemuseum Den Haag

Museumgebouw is opgebouwd uit ten opzichte van elkaar verspringende bouwvolumes van verschillende hoogtes, deels onder platte daken en deels onder glazen kappen. De draagconstructie is van gewapend beton, die bekleed is met gele baksteen. Aan het expressieve metselverband is af te lezen, dat deze een bekledende en geen constructieve functie vervult. De betonconstructie is in het interieur grotendeels in het zicht gelaten; Deuren en vensters zijn van brons. De betonnen gootlijsten en bovenlateien zijn met koper bekleed. Eveneens van koper zijn de hemelwaterafvoeren. In de rechtervleugel zijn de grote hal met trappenhuis, dienstruimten en auditorium opgenomen. De diverse ruimten zijn door hun kubistische opbouw vanaf de buitenzijde als duidelijk van elkaar te onderscheiden bouwblokken waarneembaar. Architectonisch hoogtepunt is de grote hal gepleisterd in terra nova met terugliggende gekleurde tegels tussen de muurvlakken van de betonnen skeletconstructie en aardewerk vloertegels van diverse kleursoorten in patronen gelegd. Het gebeeldhouwde reliëf in de hal is een ontwerp van W. van Konijnenburg, uitgevoerd door Dirk Bus. Aan de linkerkant bevinden zich de vier vleugels van de eigenlijke expositieruimten, bestaande uit zalen en kabinetten, die rond een binnenhof zijn gegroepeerd. De zalen zijn zodanig gesitueerd dat verre perspectieven worden vermeden. Glazen kappen in de vorm van zadeldaken zorgen voor de lichtinval van de zalen op de verdieping. In deze kappen bevindt zich een vernuftigd systeem van jaloezieen en werd gebruik gemaakt van bijzondere glassoorten om de lichtinval te kunnen reguleren. Op de vier hoeken rond de binnenhof zijn trappenhuizen gesitueerd. Veel ruimten zijn voorzien van verlaagde plafonds van steengaas; wit gepleisterde muren. Het oorspronkelijke rubber op de vloeren is vrijwel overal vervangen door parket. Met name op de begane grond is de indeling na 1945 sterk gewijzigd. De indeling op de verdieping met kabinetten en centrale, om binnenhof gelegen gang van waaruit de verschillende expositieruimten zijn te bereiken, is nagenoeg authentiek. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)